Academia Occitana

Al rebors de l’istòria

Jorn per jorn

Al rebors de l’istòria

 

Lo principi d’un nacionalisme linguistic ninòi es de se distinguir de sos vesins per çò que disèm « la distanciacion ». Çò que constatam al nivèl de l’occitan en general cap al francés se retròba per malastre al nivèl d’unas varietats occitanas cap a las autras. Avèm evocat endacòm mai cossí lo TDF de Mistral contradisiá la lenga viva reculhida pels diccionaris anteriors, umilament non normatius. Cossí de mots sabents, dins la lenga despuèi un millenari, se trobavan cargats d’un vestit popular « mai tipicament provençal ». E cossí encara, de Mistral a Palay, aqueles mots venguèron tanben « mai tipicament gascons »… E es aital que los dos preconizèron los feminins en -tora pels mots sabents en -tor e, dins la pensada de remplaçar de francismes, de transformar en adjectius ordinals de qualificatius de nombres : « dosenc », « tresenc », « quatrenc » etc. pel primièr, « dusau », « tresau », « qüatau » etc. pel segond. Los occitanistas de Provença, segur mai esclairats, an cambiat aqueles sufixes malvenguts pels classics e panoccitans -tritz e -en, mas los occitanistas de Gasconha (coma los « Provençalistas ») los an servats.

 

Mas i a pièger qu’aquò. Non content de non téner compte de l’evolucion istorica que fa se sarrar las varietats entre elas (cf. La dinamica de l’istòria), d’unes an decidit de la desbrocar. D’aquí los projèctes d’estandards regionals qu’aurián per tòca de regasconizar la Gasconha, de relemosinizar lo Lemosin, de realvernhizar l’Alvernhe etc. Aquò consistiriá a causir un parlar cande de tota influéncia exteriora (occitana s’entend) e de l’impausar a de parlars mens candes sus un territòri definit per d’isoglòssas causidas. E, plan segur, de cavar mai que mai las diferéncias amb l’occitan general.

 

J. P.