Academia Occitana

Presentam dins aquesta primièra lista los mots de la letra A de « l’occitan de uèi » validats per l’Acadèmia occitana. En mai del vocabulari corrent, correspondon a çò que se pòt trobar dins nòstres lexics especializats (publicats sus nòstre site o en espèra d’o èsser) e qu’illustra d’estudis divèrses (adaptacion dels mots sabents, causida dels prefixes e dels sufixes, etc.). Trobaretz tanben un ligam per accedir a la bibliografia dels obratges consultats.

Aquesta lista, coma las que seguiràn, serà donc evolutiva : s’enriquirà regularament a proporcion de l’avançament de nòstres trabalhs e, o esperam, de las contribucions dels lectors. Sa presentacion serà completada lo moment vengut segon nòstras indicacions contengudas dins lo « Mot » de la setmana passada.

Nos sèm estacats a corregir fòrça fòrmas erronèas largament difusadas pels mèdias e sovent los quites diccionaris. Una part essenciala del trabalh foguèt tanben de destriar las falsas sinonimias, las confusions de senses o de nivèls de lenga. Aquí qualques exemples : acarnar / acarnassir ; acasar / acasir ; arit / aride ; aice / acide ; aigadós / aquós ; ais / axe ; acusaire / acusator ; ajustar / apondre ; asorar / adorar ; adobaire / adobador ; airejar / asairar ; alogar / allogar ; amar / aimar ; ànsia / anxietat ; aprèp / après ; arbust / arbrilhon ; aruspici / aruspícia ; aterrir / aterrar / aterrassar / aterrassir ; ausida / audicion…

Qualques cases particulars :

asortar / abortar : la lenga anciana coneissiá lo mot « aortar » per designar la pèrda d’un enfant o d’un animal al cors de sa gestacion. Sa fòrma modèrna es « asortar ». Per parlar a l’ora d’ara de « l’interrupcion volontària d’emprenhament » (acte medical), nos cal virar cap a de mots de formacion sabenta : a la seguida de « abortiu », ja indispensable, aurem « abortar » e « abòrtament ». Las formas amb « v » dins lo sens segond son de francismes o de catalanismes.

asorar / adorar. Meteis problèma, meteissas solucions.

aprovar / aprobacion. Meteis problèma, meteissas solucions (aquestas donadas per Alibèrt, p. 111 e non respectadas).

aboscar / emboscar ; abraçar / embraçar ; abrasar / embrasar, etc. Non son de sinonimes. Ne tornarem parlar a la letra E.

acosseguir ; acosselhar ; acossomir ; etc. Non es possible per de « rasons » etimologicas de cambiar la prononciacion de mots de formacion populara. Lo meteis problèma se pausèt e foguèt resolgut per « *consí / cossí ». Restauram aicí lor fòrma classica.

apropchar ~ apropiar. Dins sa fòrma « *aprochar », per n’aver lo vestit, aqueste mot passa sovent per un francisme. Li cal tornar son ortografia classica (que non càmbia res a la prononciacion) per respectar sa simetria amb « apropiar » e aital respectar tanben l’unitat de la lenga.

autom. Avèm ja explicat cossí « autom » ortografiat « *auton » non servís qu’a justificar una tièra de francismes formats sus « *autona », amb l’engana de la non prononciacion de las geminadas en occitan provençal.

Etc.

J. P.